India is one of the youngest countries in the world, where the proportion of the rural youth forms the majority share in India's youth population. However, in recent years unemployment rates have been on the rise.

Agriculture and allied activities constitute the bulk of the rural economy, however, its dominance has been dwindling over the years. Moreover, drastic climatic changes such as extreme floods and droughts have brought in a plethora of challenges for Indian agriculture. Therefore, engaging youth in productive and sustainable agricultural activities will help India to reap the benefits of the demographic dividend and tackle climate change.

The recent rapid technological advancements have brought with them great opportunity for disruption in the food and agriculture sectors but at the same time pose a major challenge if appropriate skilling does not happen at the same pace. In order to make the most of opportunities and efficiently tackle challenges emerging due to technological advancements and climate change in agriculture we need to inspire and empower the leaders and changemakers of tomorrow in Indian youth.

The Sharad Pawar Fellowship has been designed as a journey from inspiration to excellence in agricultural leadership for Indian youth. It will strive to be a people’s platform and aim to evolve itself into a virtual university for agrarian prosperity. It will equip the youth to harness the recent technological advances in tackling the challenges that pose to Indian agriculture due to climate change, unemployment and growing population.

In the first year the fellowship will focus on climate resilient agriculture, effective monetization of produce to increase farmers income, chemical residue free fruits and vegetables and preventing the attack of wild animals on crops as the key priority areas. The 21 day bootcamp will give the fellows an opportunity to hands on learn new and diverse technologies such as artificial intelligence, augmented reality, animal genetic improvement, high tech poly house etc. The following year-long mentorship will help the fellows deep dive into specific problems along with the right resources to prepare and achieve SMART GOALS related to those problems. The fellowship will also provide soft skills that will help the fellows become leaders and changemakers of tomorrow in the food and agriculture sector.

We look forward to your participation in the Sharad Pawar Fellowship!

It has provided young writers with the strength to confront the socio-cultural reforms brought about by each generation and to channelize the transformations in fruitful endeavours. Young Marathi writers in each generation have been documenting their socio-cultural milieu in a new, distinct idiom of the times, thereby enriching Marathi culture and literature.

Such literature by young writers helps in developing a new outlook and sensibility. For example, experiments with form, content, style, and expression gave birth to new genres in Marathi literature such as Modernist, Dalit, and Rural.

The population of India is among the youngest in an aging world. According to United Nations Population Fund (UNFPA) projections, India will continue to have one of the youngest populations in the world in the nearest future. However, today owing to this large population, stiff competition and struggle in every walk of life have become the norm. Today's youth, who although has the potential, is left with no time to write. Like never before, the need to connect youth with literature and motivate them to write and express has become critical. With this in mind, we announce The Sharadchandra Pawar Literary Fellowship, a program for cultivating and nurturing young writers.

Yashwantrao Chavan, the first CM of Maharashtra, took a keen interest in literature and writers. Following in his footsteps, Sharad Pawarji has carried over this legacy successfully. Both these leaders have supported writers, their literary activism, and their movements. As a tribute to these tall leaders who immensely contributed to building modern Maharashtra, Yashwantrao Chavan Pratishthan, an institution steeped in the Marathi cultural scene, has constituted The Sharadchandra Pawar Literary Fellowship on the occasion of Sharad Pawarji's 81st birthday.

The Sharadchandra Pawar Literary Fellowship is for young writers writing in the literary genres like novel, drama, and biographies well as for writers interested in writing in the fields such as science, social sciences, and culture. Writers selected for the fellowship will be provided with financial aid for writing their books. Workshops for mentoring or guidance may also be conducted for the selected writers. These writers will also be provided with a guide if required. This is to ensure that the selected writers develop their voice and improve their writing skills. A selection committee will review each book. If the committee approves the book, the fellowship will cover financial assistance for the publication of the book. Every year 10 young Marathi writers will be awarded The Sharadchandra Pawar Literary Fellowship.

This is the first time that young writers are awarded such a fellowship in Marathi. Despite having the potential to write, several young people cannot write due to the lack of proper guidance or due to adverse circumstances. The Sharadchandra Pawar Literary Fellowship is a golden opportunity for such people. We look forward to your participation in The Sharadchandra Pawar Literary Fellowship!,

- Dr. Nitin Rindhe

कारण विशेषत: गेल्या वर्षीपासून दैनंदिन जीवनाचे संदर्भ पार बदलून टाकणाऱ्या अनेक वेगवान महाप्रवाहांचा प्रभाव एकाच वेळी जगभर वाढू लागला आहे.

बदल घडवून आणणारे शेती, औद्योगिक क्रांती, इ. महाप्रवाह इतिहासात पूर्वीही येऊन गेले आहेत. परंतु त्यांचे जगभर परिणाम दिसायला शतके लागली. विद्युत उर्जेच्या महाप्रवाहाने जगाला कवेत घ्यायला, पृथ्वीवर ‘इलेक्ट्रिकल सिव्हिलायझेशन’ साकारायला शतक लागले. संगणन व माहिती तंत्रज्ञानाच्या महाप्रवाहाने जगावर अधिराज्य प्रस्थापित करायला अर्धशतक लागले. आताचे बदल घडविणारे महाप्रवाह मात्र कमालीचे वेगवान आहेत. त्यांचे परिणाम अनुभवास यायला आता पाच-दहा वर्षेही लागत नाहीत. त्यांच्या प्रचंड वेगापुढे मानवी समाजाची दमछाक होताना आपण पाहतो आहोत.

वेग, अधिक वेग आणि प्रचंड वेग हेच त्या महाप्रवाहांचे आणि त्यांनी प्रभावित केलेल्या मानवी जीवनाचे आता व्यवच्छेदक लक्षण बनले आहे. यातले काही महाप्रवाह अनिष्ट आहेत तर काही इष्ट. उदाहरणार्थ एकीकडे अनिष्ट हवामान बदल तर दुसरीकडे इष्ट ज्ञानक्रांती. हे महाप्रवाह दीर्घ काळ टिकून राहतील व वेगाने वाढत जातील अशी चिन्हे आहेत. या महाप्रवाहांमुळे मानव जातीपुढे व विशेषत: विद्यर्थ्यांपुढे जशी अनेक नवी आव्हाने उभी ठाकली आहेत तशाच नव्या संधीही निर्माण झाल्या आहेत.
अशा अनेक महाप्रवाहांचा, आव्हानांचा आणि संधींचा अनुभवजन्य परिचय विद्यार्थ्यांना शालेय शिक्षणादरम्यान होणे आवश्यक आहे. तसे केल्यासच त्यांचे शिक्षण जीवनाभिमुख, भविष्यवेधी व म्हणूनच अर्थपूर्ण होऊ शकेल. त्यामुळे विद्यार्थ्यांचे आणि देशाचे भवितव्य केवळ सुरक्षितच नव्हे तर उज्ज्वलही होऊ शकेल. पण तसे न केल्यास आपण त्यांना भूतकाळासाठी तयार करू!

हे महाप्रवाह, आव्हाने व संधींच्या संदर्भातील “नवशिक्षणाची नवी उद्दिष्ट्ये काय असायला हवीत व अशा उद्दिष्टांच्या परिपूर्तीसाठी प्रचलित शिक्षण व्यवस्थेत केवळ सुधारणा (रिफॉर्म) करून चालणार नाही तर त्यात विचारपूर्वक परिवर्तन (ट्रान्सफॉर्म) घडवून आणावे लागेल. प्रचलित व्यवस्था काहीशी बंदिस्त व साचेबंद आहे. त्यामुळे त्यातील ठराविक अभ्यासक्रम व त्याच्या ठराविक पद्धतीच्या अध्यापन, अध्ययन व मूल्यमापनातून शिक्षणाचे परिवर्तन घडवून आणण्याला मर्यादा आहेत. त्या व्यवस्थेतून नवे महाप्रवाह, नवी आव्हाने व नव्या संधी यांच्या संदर्भात होऊ शकणाऱ्या विद्यार्थी विकासालाही मर्यादा आहेत.

नवशिक्षणाची नवी उद्दिष्ट्ये कितीही अवघड असली तरीही तशा परिवर्तनासाठी शिक्षक या त्यातल्या त्यात अधिक प्रभावी घटकापासून सुरुवात करता येईल. जिद्दीने प्रयत्न करू शकणाऱ्या शिक्षकांना हुडकून काढून प्रशिक्षण व प्रोत्साहन द्यावे लागेल. प्रचलित शिक्षण व्यवस्थेत विषयनिहाय अपेक्षित असलेली पाठ्यपुस्तकांमधील किमान उद्दिष्ट्ये वरील आव्हाने व संधींचा परिचय होण्यासाठी आधारभूत आहेत. पण पुरेशी मात्र नाहीत. ती किमान उद्दिष्ट्ये गाठण्यासाठी योग्य ते अध्ययन, अध्यापन व मूल्यमापन हे प्रत्येक शिक्षकाने उत्कृष्ट गुणवत्तेने केलेच पाहिजे. व्यवस्थेची व समाजाची ती किमान अपेक्षा आहेच. पण नव्या परिवर्तनासाठी त्या पलिकडे जावे लागेल. केवळ ‘विषयांचे शिक्षक’ हे साध्य करू शकणार नाहीत. त्यासाठी हवेत ‘विद्यार्थ्यांचे शिक्षक’.

त्यामुळे किमान अपेक्षांची उत्तम परिपूर्ती करणाऱ्या पण तेथेच न थांबता त्यापुढे जाऊन आपल्या प्रतिभेने व अतिरिक्त प्रयत्नांनी विशिष्ट शैक्षणिक परिवर्तन घडवून आणू शकणाऱ्या शिक्षकांना प्रोत्साहन देणे उचित होईल. ती परिवर्तनाची उचित सुरुवात ठरेल. अशा शिक्षकांनी हे महाप्रवाह, त्यातील आव्हाने व संधी यांचा निरंतर अभ्यास करून अध्यापनात व शालेय उपक्रमात सतत अनुकूल बदल करायला हवेत.
अशा परिवर्तनशील शिक्षणाची अर्थात ‘नवशिक्षणा’ची सुरुवात सध्याच्या शालेय पर्यावरणाशी मेळ राखत, त्यातील सर्व सहभाग-धारकांचे जास्तीत जास्त सहकार्य मिळवून व विरोध टाळून करावी लागेल. योग्य अशा व नानाविध प्रकारच्या अभ्यासक्रमेतर कृतीशील उपक्रमांमधून, वेळापत्रकेतर वेळात व चाकोरीबाह्य पद्धतीने ती करणे उचित ठरेल. तसे होतकरू व उपक्रमशील शिक्षक या फेलोशिपसाठी पात्र ठरतील. अशा शिक्षकांकरवी परिवर्तनाची सुरुवात करता येईल.

उत्साही, हिकमती, नाउमेद न होता अडचणींचे संधीत रुपांतर करणाऱ्या, विशिष्ट ज्ञान क्षेत्रे, विद्या किंवा कलांमध्ये तरबेज असलेल्या, विद्यार्थ्यांचा विकास करण्यात मनापासून रस असलेल्या, ‘हटके’ प्रवृत्तीच्या शिक्षकांच्या नानाविध उपक्रमांद्वारे हळूहळू हे ‘नवशिक्षण’ मुख्यप्रवाही करण्याचा मार्ग सापडू शकेल. अशा शिक्षकांना आपण ‘बलशाली मार्गशोधक’ किंवा ‘पाथफाइंडर’ किंवा ‘इंस्पायरर फेलोज्’ म्हणूया.

आपल्यला असे शिक्षक शोधून काढावे लागतील. विहित अभ्यासक्रमकेंद्री अध्ययन, अध्यापन व मूल्यमापन या पलिकडे जाऊन सातत्याने परिवर्तनशील कामगिरी केलेल्या शिक्षकांची निवड करावी लागेल. वेळापत्रकापलिकडे जाउन, अभ्यासक्रमापलिकडच्या कल्पक उपक्रमांद्वारे विद्यार्थ्यांची जडणघडण करू पाहणाऱ्या व त्यासाठी चाकोरीबाह्य विचार व कृती करणाऱ्या शिक्षकांचा शोध घ्यावा लागेल. त्यांना नवशिक्षणाच्या उद्दिष्टांच्या पूर्ततेसाठी वाव, पाठबळ, मदत, प्रोत्साहन, प्रशिक्षण, मार्गदर्शन व प्रतिष्ठा द्यावी लागेल.

त्यांना नवी आव्हाने व संधींशी सुसंगत अशा त्यांच्या पसंतीच्या व प्राविण्याच्या उपक्रमांच्या आरेखन व अंमलबजावणीसाठी रोख रक्कम व सातत्यपूर्ण मार्गदर्शन या स्वरूपातील शिष्यवृत्ती / प्रकल्प-वृत्ती देण्यात येईल. त्या प्रकल्प-वृत्तीस “माननीय श्री. शरद पवार इन्स्पायर फेलोशीप” असे संबोधण्यात येईल.